Vermogens- en successieplanning
De gevolgen van het nieuw Vlaams Regeerakkoord op uw successieplanning
De nieuwe Vlaamse Regering Diependaele I maakte een belofte in haar Vlaams Regeerakkoord 2024-2029: ‘We hebben en houden vanaf 2027 een begroting in evenwicht’.
Een van de manieren waarop dit evenwicht gerealiseerd moet worden, is via diverse beleidsmaatregelen, waaronder een hervorming van de erfbelasting. Het belang van deze maatregel kan niet worden onderschat. Statbel rapporteerde dat er in 2023 in totaal 111.255 overlijdens werden geregistreerd in België. Voor het Vlaams Gewest, waar het aantal overlijdens al enkele jaren stagneert, blijft de erfbelasting desalniettemin een belangrijke bron van inkomsten.
In 2023 inde Vlaanderen ongeveer 1,84 miljard euro aan erfbelasting, wat een indrukwekkende stijging betekent van bijna 100 miljoen euro ten opzichte van 2022. Deze stijging is opmerkelijk, aangezien het aantal overlijdens in Vlaanderen stabiel is gebleven.
Pagina 110 van het Vlaams Regeertakkoord kondigt het volgende aan: “We hervormen en verlagen de erfbelasting, zowel voor de kinderen en de langstlevende als voor broers, zussen en andere personen. Iedereen moet kunnen genieten van een lagere erfbelasting, waarbij we in eerste instantie onze focus leggen op de kleine en middelgrote erfenissen. We hebben in deze hervorming ook specifieke aandacht voor de situatie waarbij een overledene niemand nalaat of kan begiftigen in rechte lijn. We behouden het principe dat de schenkbelasting niet hoger mag zijn dan de erfbelasting. Onrechtmatige achterpoortjes worden gesloten.”
We ontleden drie algemene maatregelen uit deze aankondiging.
Maatregel 1: Algemene tariefverlaging
De Vlaamse regering zou de erfbelasting hervormen en verlagen voor de neergaande lijn, de langstlevende en de zijdelingse lijn en ‘andere personen’ (namelijk neven en nichten), met een focus op de ‘kleine en middelgrote’ erfenissen.
De volledige tariefverlaging zou van kracht gaan vanaf 2026 en zou naar verwachting volledig in werking treden vanaf 2029.
i. In rechte lijn en tussen partners
Erfenissen in Vlaanderen in rechte lijn en tussen partners zouden als volgt evolueren :
Enkele aangekondigde nieuwe vrijstellingen springen in het oog:
- de eerste schijf van 50.000,00 EUR die een kind erft wordt vrijgesteld van erfbelasting;
- de eerste schijf van 150.000,00 EUR aan roerend vermogen die de langstlevende echtgenoot erft wordt vrijgesteld van erfbelasting. De vrijstelling voor de gezinswoning blijft behouden.
ii. Tussen broers en zussen en anderen
Erfenissen in Vlaanderen tussen broers en zussen evolueren als volgt :
iii. Alleenstaanden
De precieze contouren voor de nieuwe fiscale regeling voor alleenstaanden zonder erfgenamen in rechte lijn staan nog niet vast. Er zou toepassing worden gemaakt van een belastingvrije som van 50.000,00 EUR en de ‘vriendenerfenis’ zou worden afgeschaft. De optimalisatiemogelijkheden voor alleenstaanden zonder erfgenamen in rechte lijn worden op die manier verder teruggeschroefd.
Maatregel 2: Optrekking van de overlevingstermijn van drie jaar naar vijf jaar bij niet-geregistreerde schenkingen
De schenking van roerende goederen kan vandaag volledig belastingvrij door de roerende goederen (denk aan cashgeld, juwelen, kunstvoorwerpen) fysiek af te geven aan de begiftigde (= de handgift) of door een geldsom over te schrijven op diens bankrekening (=de bankgift).
Momenteel is geen erfbelasting verschuldigd door de begiftigde indien de schenker nog minstens drie jaar leeft. Overlijdt de schenker binnen deze termijn zonder registratie van de schenking, dan geeft dit aanleiding tot de heffing van erfbelasting in hoofde van de begiftigde op de geschonken goederen.
De nieuwe Vlaamse Regering heeft de intentie opnieuw geuit om de overlevingstermijn van niet-geregistreerde schenkingen te verlengen en dit van drie naar vijf jaar. Op zich geen onverwachte evolutie: in 2020 was er reeds sprake om deze termijn te verlengen naar vier jaar.
Maatregel 3: Aanpassing van de vrijstelling van schenkbelasting en het verlaagde tarief in de erfbelasting voor familiale ondernemingen en vennootschappen
De zinsnede ‘Onrechtmatige achterpoortjes worden gesloten’ zou kunnen alluderen op vermogens-en successieplanningstechnieken die momenteel een doorn in het oog zijn van de Vlaamse Belastingdienst en de politiek. Loerend aan de horizon dreigt een aanscherping van de vrijstelling van schenkbelasting en het verlaagde tarief in de erfbelasting voor familiale ondernemingen en vennootschappen.
In Vlaanderen bestaat een vrijstelling van schenkbelasting voor het schenken van (de aandelen van) familiale ondernemingen en vennootschappen, en een fiscaal gunstregime voor de vererving ervan in de erfbelasting (en naar analogie in de overige Gewesten). Zeer concreet houdt dit gunstregime in dat (de aandelen van) dergelijke ondernemingen-en vennootschappen fiscaal voordelig kunnen geschonken/vererfd worden aan een verlaag tarief onder bepaalde voorwaarden.
De aanwezigheid van vastgoed in de onderneming vormt hierbij regelmatig een discussiepunt.
Hoewel de exacte wijzigingen nog niet zijn vastgelegd, wordt verwacht dat het gunstregime voor familiale vennootschappen zal worden aangescherpt, met name voor onroerend goed zonder economische functie binnen de vennootschap.
Nood aan bijstand in successieplanning en fiscale optimalisatie?
De advocaten van Nelissen Grade begeleiden u bij alle aspecten van uw vermogensplanning.